
Omdat je je eigen belangrijkste bron bent
Coaching | Psycho-educatie | Inspiratieplatform | Webshop



The story of Yam
In MemoriYam
Over de echte drijvende en stuwende kracht achter Brith & Fill the Well
'Yam' (Yasmijn), mijn niet-biologische maar toch hele echte zusje, werd op 19 februari 2004 in het ziekenhuis geboren en daar – al vechtend voor haar leven – achtergelaten door haar moeder. Een dag later verscheen Yasmijn ‘via het systeem’ (pleegzorg) op onze radar, om daar ook nooit meer van te verdwijnen, zelfs niet een beetje. Ze bleek zeer ernstig meervoudig complex beperkt, en daarmee 100% afhankelijk van zorg. En naar al snel werd besloten: onze zorg. Er werd door mijn moeder en stiefvader een team om Yasmijn heen gebouwd om te kunnen voorzien in de intensieve zorg die ze nodig had, en misschien nog wel meer dan dat... haar kei- en keihard gegund was na haar ronduit oneerlijke en aangrijpende levensbegin. Zij mocht dan het kind van de rekening zijn, wij waren bereid – en vastberaden – die rekening te vereffenen voor haar, in solidariteit met haar.
Mijn rol in het geheel: haar grootste fan, bewonderaar en knuffelaar, een stuk haar stoel (ik droeg haar vaak op mijn heup), haar speelgoed (mijn haar), en sinds medio 2007 betrokken als ontwikkelingspedagoog, met kerntaken in het volgen, bewaken en stimuleren van haar ontwikkeling en algehele welbevinden en conditie, alsook in het coördineren van het domein ‘pedagogische activering’ (haar activiteitenaanbod en -programma). Tegen de tijd dat ze overleed (18 december 2015) was ik mede coördinerend in de zorg voor en rondom Yasmijn en op elk niveau betrokken.
Haar stempel op ons, op mij, is enorm geweest. Ze leek een verlicht wezentje: zuiver, puur en ego-, oordeel- en karmaloos. Eén en al lief- en zachtmoedigheid, wederkerigheid, geestdrift... en dapperheid. Oh, en absoluut de knapste, de leukste en de grappigste thuis. Mij en mijn stiefvader regelmatig onder tafel kijkend of 'de blik' gevend, wanneer we 'een beetje te raar' deden. Vaak in een deuk liggend om haar eigen handje, als ze deze zelf voorbij haar gezicht wapperde. En tegelijkertijd koersend op datzelfde handje, waarmee ze vaak contact met je probeerde te maken (luchtzoeken), alsof ze aan je vroeg: 'ben je daar?' Zich tegen je borst aan stortend als je haar op je heup droeg of op schoot had; haar manier van je knuffelen en zeggen: 'ik ben blij dat je er bent, kom kroelen dan'.
Héél vaak mijn fotomodel, danspartner en vast mikpunt van mijn kusjes- en knuffelaanvallen. Praktisch dagelijks een soort hele blije paddestoel, als ze met haar badmuts in bad werd gestopt en wild trappelend 'naar China' leek te willen zwemmen (aldus mijn stiefvader). Zo nu en dan mijn 'defecte vliegtuigje', als ik haar weer eens in de lucht liet 'vliegen' op mijn knieën en liet 'neerstorten' in mijn armen. Geregeld een nachtbraker; dat we haar knuffels KitKit en BalBal op camera voorbij zagen vliegen en wisten 'aaah, wappertijd'. In de winter een bontYasje (ja, dit was echt een ding), en regelmatig - als ze weer in het ziekenhuis lag - een vechtYasje. En eigenlijk standaard - waar ze ook was of mee naartoe werd genomen - charmerend, enthousiasmerend, inspirerend; een soort van mensenmagneet en hartensmeltster. Dat ik - terwijl ik met haar op straat liep - werd aangesproken door een buurvrouw die ons al heel vaak voorbij had zien komen, en graag wilde weten wie dat 'engelachtige meisje' toch was.
Yasmijn was inderdaad precies dat. Een soort engel in menselijke vorm. Eén die van mij een veel zachter, ontvankelijker en 'rijker' mens maakte, me leerde over het belang van 'volledige presentie' (volledig aanwezig zijn in het hier en nu); over onvoorwaardelijke liefde, acceptatie en wederkerigheid; over wat er echt toe doet in het leven; over levenskracht en -kunst; over dankbaarheid; over geestdrift; over dapperheid en veerkracht, en ga zo maar door.

Blije badpaddestoel

Letterlijk het haasje

VechtYasje

Kusjesaanval inkomend
De verwachting was dat Yasmijn niet ouder dan 4 zou worden. Ze werd uiteindelijk bijna 12, en overschreed haar eigen levensverwachting daarmee excessief. Ondanks regelmatige - ernstige - gezondheidscomplicaties, ondanks getergd te worden door en gevangen te zijn in een lichaampje 'dat maar niet wilde'. Ondanks dat bleef Yam bijna 12 jaar bij ons. Zoals (onder andere) Hans Christian Andersen ooit stelde - en ik sluit me hier bij aan - "La reconnaissance est la mémoire du coeur" (dankbaarheid is de herinnering van het hart). Ik kan niet in woorden vatten hoe dankbaar ik ben voor de tijd die we met haar hebben mogen doorbrengen. Dat was wat zelfs menig atheïst duidt als een 'godsgeschenk'. En Yam was absoluut precies dat.
Yasmijn was een meisje dat elke tegenslag die ze in het leven tegenkwam (en dit waren er verdrietig makend veel) omzette (transmuteerde) in overwinningen op het leven zelf. In overwinningen die telkens nog het best tot uiting kwamen in haar toestandsbeeld daarna, status: geestdriftig blij ei, babbelend, stuiterend en zich - via ons - weer vastwortelend in het leven zelf. Ze haalde het beste in mij en iedereen om zich heen naar boven en zorgde voor een gezamenlijk, hoger doel in ons leven: haar welzijn en kwaliteit van leven.
Dat ging goed, tot het eind 2015 - uiteindelijk fataal - misging. Ze overleed vier dagen nadat ze met de traumahelikopter was afgevoerd naar de High Care Unit van het Radboud Ziekenhuis; nog geen week nadat ik het laatste college had gevolgd van een Masterseminar dat - bij een jaarlijks roulerende thematiek - in het teken had gestaan van 'Materiële religie omtrent de dood'. Over sterven, de fysieke en de sociale dood, en over de rol van materiële (en eigenlijk ook immateriële) religie in de omgang met fundamentele angst en onzekerheid (ziekte), sterven, de dood, verlies- en rouwverwerking.
"Things you thought would always be there, will be gone in an instant. It ain't [doesn't, red.] seem fair; It was an honor to live it.
We've shared our thoughts and our visions, they ain't [didn't, red.] fall on deaf ears, I consciously listened."
- Illmaculate, ePP, Michele Wylen - 'Making of...'
Met terugwerkende kracht was het alsof ze me via het universum niet alleen op subliminale wijze had willen voorbereiden op wat eraan zat te komen, maar ook handreikingen had willen doen in hoe ermee om te gaan. En ik? Ik probeerde haar aanwijzingen juist te verstaan en op te volgen, zoals ik ook had gedaan toen ze nog leefde. En niets van wat ze - in haar leven, in en na haar overlijden - vertelde, viel op dovemansoren. Integendeel. Ik zocht en vond er 'haar boodschap' in: antwoorden, richting, zin, betekenis en perspectief.
De inzichten uit de cursus en de literatuur kwamen tot leven in, en werden de basis van mijn eigen rouwverwerkingsproces. Een ontmoeting die resulteerde in het research essay dat ik schreef ter afronding van diezelfde cursus, en het PhD-voorstel dat even later volgde. En gaandeweg realiseerde ik me dat ik Yasmijn - in haar afwezigheid - eigenlijk constant weer aanwezig maakte. Iets dat in de literatuur wordt beschreven als 'making the absent present': een dierbare overledene - in diens fysieke afwezigheid - weer aanwezig maken of 'in spirit' weer dichterbij brengen middels materiële en immateriële bemiddelaars. Door foto's, video's, memorabilia, gedenkplekjes, muziek, herinneringen, het delen van verhalen... alles wat een brug vormt naar diegene. Ik maakte - en maak - Yasmijn aanwezig door foto's, mijn favoriete Yam-mok (zie foto's bovenaan), een gedenkplekje in huis met een paar van haar favoriete knuffels en speelgoedjes, door over haar te praten, door over haar te schrijven en haar verhaal en immense nalatenschap te delen en actief uit te dragen.
Yam wordt nog steeds enorm gemist. Dat stopt niet. Maar ik heb geleerd om haar op plekken te vinden waar een ander haar - bij een andere associatie/ betekenis - waarschijnlijk niet zoekt of vindt. Neem de mok. Elke keer dat ik thee of koffie pak, is een bewust Yam-moment. Elke keer weer denk ik aan haar. Zie ik een hommel: Yam. Zie ik een roodborstje: Yam. Tal van materiële en immateriële bemiddelaars; tal van bruggen die naar haar zijn aangelegd, en die mij telkens weer terug bij haar brengen. Die maken dat ik aan haar denk, haar gedenk/ 'present maak', haar 'betrek'. Het is een manier om haar 'over de dood heen' dichtbij te houden ('continuing bonds').
Yam's fysieke dood konden we niet voorkomen. Haar sociale dood daarentegen, kan niet plaatsvinden zolang wij leven, zolang ik leef. Natuurlijk bestaat ze voort in onze harten, gedachten... maar ook in mijn ambities als mens, professional en ondernemer. Yam ligt - als mijn voornaamste 'bronvulling', leerschool, bronnetje van inspiratie en muze - voor een belangrijk deel aan de basis van Fill the Well. Zowel in mijn grondhouding, als in de coachingstrajecten, die - zoals op dit punt waarschijnlijk duidelijk - niet voor niets gedeeltelijk naar Yam zijn vernoemd (Yam Spiritual Care).